"GRANICA" - Zofia Nałkowska

Do przeczytania tej książki byłam niejako przymuszona, gdyż jest to lektura szkolna. Przyznam, że gdy zaczęłam ją czytać, byłam załamana. Zasypiałam po pół strony i nie mogłam z tym nic zrobić. Autorka pisała ładnym językiem, jednak dwustronne opisy psa lub pająka nie czyniły książki łatwej w czytaniu i "trochę" zniechęcały do dalszej lektury. Trzeba jednak przyznać, że powieść sama w sobie jest świetna (pomijając oczywiście zbędne opisy zwierząt, miejsc i ludzi, które stanowią niestety jej zdecydowaną większość). Autorka porusza w niej ważną i zawsze aktualną tematykę aborcji. Pojawia się tu również motyw zbrodni i kary, a więc mamy do czynienia z opisem przeżyć wewnętrznych bohaterów, którzy dopuścili się karygodnych czynów, nie mogącym w końcu dać spokoju ich sumieniom. Przede wszystkim bardzo widoczne (moim zdaniem wręcz przesadzone) jest w powieści ukazanie schematów, jakie rządzą światem, zwłaszcza powielanie zachowań rodziców przez ich dzieci. Mimo że przez pierwszą połowę książki ciężko było przebrnąć, polecam ją gorąco. Nie zniechęcajcie się. Myślę, że jest to jedna z tych książek, którą każdy powinien przeczytać.

INFORMACJE OGÓLNE.

W 1935 roku w Warszawie ukazało się wydanie książkowe powieści Zofii Nałkowskiej pt. „Granica”. Dzieło łączyło w sobie treści ideowe i społeczne z filozoficzną problematyką osobowości. Autorka opisała w nim dzieje życia i kariery Zenona Ziembiewicza, inteligenta pochodzenia ziemiańskiego, który z radykalizującego studenta przeobraża się w dygnitarza – prezydenta miasta, oskarżonego o strzelanie do manifestujących robotników. Stopniowe ustępstwa moralne oraz rezygnacja z własnych zasad doprowadzają mężczyznę do katastrofy nie tylko w życiu publicznym, ale także w prywatnym. Ziembiewicz staje się ofiarą zemsty Justyny Bogutówny, ubogiej dziewczyny, z którą miał romans i którą porzucił w chwili, kiedy dowiedział się, że spodziewa się ona jego dziecka. Nieustanne problemy z kochanką burzą spokój Zenona i niszczą emocjonalnie zarówno jego, jak i jego żonę, Elżbietę.

„Granica” stała się oskarżeniem rzeczywistości społecznej w Polsce sanacyjnej, ukazując przeciwieństwa klasowe, a także osądzała moralnie postępowanie głównego bohatera, który pnąc się po szczeblach kariery zmuszony był do przekraczania granic odpowiedzialności moralnej. Nałkowska poruszyła również ważną problematykę filozoficzną, ukazując konflikt świadomości jednostki i społeczne skutki jej czynów. Starała się udowodnić, iż osobowość człowieka determinują konwencje, stereotypy kultury, role społeczne i układy klasowe. Opisała także kwestie, związane z podstawową egzystencją człowieka, takie jak: miłość, starość, choroba, zło, cierpienie i śmierć oraz poruszyła istotne kwestie społeczne. 

Powieść ugruntowała pozycję pisarską Zofii Nałkowskiej i w roku 1936 przyniosła jej Państwową Nagrodę Literacką.