"MISTRZ I MAŁGORZATA" - Michaił Bułhakow

Powieść Michaiła Bułhakowa zrobiła na mnie wrażenie co najmniej dziwne. Czytając ją doświadczałam niesamowitej fascynacji treścią i bohaterami przede wszystkim, ale także sposobem narracji i niejednokrotnie wprowadzaną przez autora ironią. Powieść wciągająca, ale przeczytanie jej jednym tchem wydaje mi się niemożliwe. Jest niesamowicie ambitna i, przyznaję, dla mnie dość trudna. Mimo to uważam, że jest zrozumiała i serdecznie polecam jej przeczytanie (przede wszystkim osobom zainteresowanym wątkami faustycznymi, literaturą rosyjską i generalnie literaturą niebanalną, ale również wszystkim innym).

A teraz "Mistrz i Małgorzata" bardziej obiektywnie.. ;)

"Mistrz i Małgorzata" (ros. Мастер и Маргарита) – powieść Michaiła Bułhakowa. Fabułę stanowią losy tytułowych bohaterów, mieszkających w Moskwie lat 30. XX w., a także wpleciona w narrację powieść historyczna (powieść w powieści) o Poncjuszu Piłacie w wielowątkowym powiązaniu z wizytą Szatana w ateistycznym Związku Radzieckim.

Powieść składa się z 32 rozdziałów. Rozdziały te skonstruowane są za pomocą różnych technik narracyjnych. Fabuła opiera się na trzech głównych wątkach (pobyt szatana w Moskwie, miłość Mistrza i Małgorzaty, spotkanie Piłata z Jeszuą), wątki te przeplatają się ze sobą i łączą poprzez różnorakie zależności, tworząc nierozerwalną całość. Powieść korzysta z różnych technik i wzorców literackich – odwołuje się do satyry, powieści kryminalnej, powieści przygodowej, baśni i przypowieści biblijnej. Wykorzystuje też tradycyjne motywy, m.in. czarodziejskiej przemiany, opowieści obłąkanego i kultu szatana.

Akcja powieści przebiega w dwóch płaszczyznach miejsca i czasu.
Wątek tytułowy (miłość pisarza, nazywanego Mistrzem oraz Małgorzaty Nikołajewny) jest snuty i przeplatany z równoczesnym oraz równoważnym wątkiem wizyty Szatana i jego świty w Związku Radzieckim, a większość opisywanych zdarzeń ma miejsce w Moskwie lat 30. XX w.
Wątek historyczny (losy bohatera powieści napisanej przez Mistrza, czyli Poncjusza Piłata, skupione wokół procesu i kaźni wędrownego proroka Jeszui Ha-Nocri) nawiązuje tematycznie do niektórych wątków biblijnych i przedstawiany jest fragmentarycznie przez różne źródła narracyjne (opowiadanie Szatana, sen Iwana Bezdomnego oraz lektura rękopisu przez Małgorzatę).

Cytaty, które warto znać:

• "Tak, człowiek jest śmiertelny, ale to jeszcze pół biedy. Najgorsze, że to, iż jest śmiertelny, okazuje się niespodziewanie, w tym właśnie sęk!"
• "To mądry człowiek – pomyślał Iwan – Trzeba przyznać, że wśród inteligentów także trafiają się wyjątkowo mądrzy ludzie, nie da się temu zaprzeczyć."
• "Druga świeżość to nonsens! Świeżość bywa tylko jedna – pierwsza i tym samym ostatnia. A skoro jesiotr jest drugiej świeżości, to oznacza to po prostu, że jest zepsuty."
• "Lubię siedzieć nisko (…) upadek nie jest wówczas tak niebezpieczny."
• "Kryje się coś niedobrego w mężczyznach, którzy unikają wina, gier, towarzystwa pięknych kobiet i ucztowania. Tacy ludzie albo są ciężko chorzy, albo w głębi duszy nienawidzą otoczenia."
• "Któż to ci powiedział, że nie ma już na świecie prawdziwej, wiernej, wiecznej miłości? A niechże wyrwą temu kłamcy jego plugawy język!"
• "Rękopisy nie płoną."
• "– To wódka? – słabym głosem zapytała Małgorzata. (…)
  – Na litość boską, królowo – zachrypiał – czy ośmieliłbym się nalać damie wódki? To czysty spirytus."
• "Nie wiadomo, dlaczego wszyscy mówią do kotów „ty”, choć jako żywo żaden kot nigdy z nikim nie pił bruderszaftu."
• "Protestuję! – gorąco zawołał Behemot. – Dostojewski jest nieśmiertelny!"
• "Ten, który kocha, powinien dzielić los tego, kogo kocha."

Na podstawie powieści powstał serial pod tym samym tytułem. Niestety jeszcze go nie oglądałam. Jednak jeśli tylko do tego dojdzie, postaram się uzupełnić tę notkę o "recenzję" owego serialu bądź dodać oddzielny post na ten temat.

Kończąc, przyznam, że kot Behemot, jeden z głównych bohaterów powieści, stał się jedną z moich ulubionych postaci literackich. :) Jeszcze raz, gorąco polecam "Mistrza i Małgorzatę" Bułhakowa! Trzeba przyznać, że jest to klasyk wśród dzieł literatury światowej, a więc myślę, że każdy choć raz w życiu powinien tę powieść przeczytać.